Rối loạn giấc ngủ: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách cải thiện tự nhiên

Mất ngủ, ngủ chập chờn hay tỉnh dậy nhiều lần trong đêm có thể là những biểu hiện sớm của rối loạn giấc ngủ. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến năng lượng ban ngày mà còn tiềm ẩn nguy cơ với sức khỏe thể chất và tinh thần nếu kéo dài.

Để hiểu rõ hơn về Mệt mỏi, bạn có thể liên hệ với hiện tượng thiếu ngủ – một trong những nguyên nhân trực tiếp khiến cơ thể suy kiệt và tinh thần sa sút.

Rối loạn giấc ngủ là gì?

Rối loạn giấc ngủ là nhóm các vấn đề liên quan đến chất lượng, thời lượng và nhịp sinh học của giấc ngủ. Người mắc có thể khó đi vào giấc ngủ, thức giấc nhiều lần, dậy sớm hoặc ngủ quá nhiều mà vẫn cảm thấy kiệt sức.

TS.BS Nguyễn Thị Hồng Vân (Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia) nhấn mạnh: “Giấc ngủ là liều thuốc tự nhiên quan trọng nhất cho não bộ. Mất ngủ kéo dài có thể gây ra những rối loạn tâm thần nghiêm trọng”.

Các loại rối loạn giấc ngủ thường gặp

• Mất ngủ (Insomnia): Khó ngủ, ngủ không sâu hoặc tỉnh sớm.

• Ngưng thở khi ngủ (Sleep Apnea): Tạm ngưng hô hấp trong khi ngủ, thường kèm ngáy to.

• Rối loạn nhịp sinh học (Circadian Rhythm Disorders): Đồng hồ sinh học lệch so với giờ ngủ thông thường.

• Chứng ngủ rũ (Narcolepsy): Ngủ gật bất chợt vào ban ngày, không kiểm soát.

• Rối loạn chuyển động chân tay (RLS/PLMD): Cử động chân tay không tự chủ, gây tỉnh giấc liên tục.

Người trưởng thành khó ngủ do rối loạn giấc ngủ và mất ngủ kéo dài

Nguyên nhân phổ biến dẫn đến rối loạn giấc ngủ

1. Yếu tố tâm lý: Stress, lo âu, trầm cảm.

2. Thói quen sống: Dùng cà phê, rượu, thiết bị điện tử trước khi ngủ.

3. Môi trường: Nhiệt độ, ánh sáng, tiếng ồn không phù hợp.

4. Sức khỏe: Bệnh tim mạch, tiểu đường, bệnh tuyến giáp, rối loạn thần kinh.

5. Thuốc men: Một số thuốc chống trầm cảm, thuốc dị ứng.

Điều này có điểm tương đồng với Stress khi cả hai đều làm rối loạn nhịp sinh học và ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ.

Dấu hiệu cảnh báo rối loạn giấc ngủ

• Thức dậy nhiều lần trong đêm.

• Ban ngày uể oải, khó tập trung.

• Dễ cáu gắt, thay đổi cảm xúc thất thường.

• Thường xuyên đau đầu buổi sáng.

• Buồn ngủ quá mức khi đang làm việc, lái xe.

BS Trần Minh Hoàng (Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM) cho biết: “Không nên xem thường dấu hiệu buồn ngủ ban ngày. Đây có thể là chỉ báo sớm của chứng ngưng thở khi ngủ”.

Người mệt mỏi ban ngày vì dấu hiệu rối loạn giấc ngủ

Giải pháp cải thiện giấc ngủ tự nhiên

1. Thay đổi thói quen sinh hoạt

• Ngủ và thức dậy cùng giờ mỗi ngày.

• Hạn chế thiết bị điện tử ít nhất 1 giờ trước khi ngủ.

• Tránh ăn no hoặc dùng chất kích thích buổi tối.

2. Tạo không gian ngủ lý tưởng

• Giữ phòng tối, yên tĩnh và thoáng mát.

• Sử dụng chăn gối thoải mái, giường ngủ sạch sẽ.

• Có thể dùng tinh dầu nhẹ như oải hương.

3. Rèn luyện cơ thể và tinh thần

• Tập thể dục nhẹ nhàng: đi bộ, yoga, thiền.

• Thực hành hít thở sâu trước khi ngủ.

• Viết nhật ký cảm xúc để giải tỏa căng thẳng.

Người tập yoga và thiền giúp cải thiện rối loạn giấc ngủ

4. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu tình trạng kéo dài trên 2 tuần hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến công việc và sức khỏe, bạn nên tìm đến chuyên khoa giấc ngủ để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Giấc ngủ không chỉ là khoảng nghỉ ngơi, mà còn là “nút reset” giúp cơ thể phục hồi và tinh thần trở lại trạng thái cân bằng. Một thói quen ngủ lành mạnh, biết lắng nghe cơ thể và tìm kiếm sự hỗ trợ y tế khi cần thiết chính là chìa khóa để bạn sống khỏe, sống vui mỗi ngày.